روزا اوتنبایوا، رییس دفتر معاونیت سازمان ملل در افغانستان-یوناما، به مناسبت روز جهانی آموزش، بیانیه‌ای منتشر کرده و در آن محرومیت دختران افغانستان از آموزش را ناپسند و تراژدی خوانده است.
خانم اوتنبایوا، در بیانیه خود گفته که با ابراز تأسف و نگرانی عمیق برای میلیون‌ها دختر افغانستان که از حق اساسی تعلیم محروم مانده‌اند، روز جهانی آموزش را گرامی می‌دارد.
در این بیانیه آمده که یک هزار و ۲۲۵ روز می‌گذرد و به زودی چهار سال تمام می‌شود که دختران بالاتر از سن ۱۲ سال افغانستان به دلیل ممنوعیت طالبان نمی‌توانند به مکتب بروند.
نامبرده در این بیانیه نوشته است:«این یک امر ناپسند و تراژدی است که میلیون‌ها دختر افغانستان از حق تحصیل محروم شده‌اند. هیچ کشوری تا به حال با گرفتن قدرت و پشت سر گذاشتن نیمی از جمعیت خویش پیشرفت نکرده است.»
او تأکید کرده است که طالبان باید فورا به این ممنوعیت پایان دهند و به همه دختران اجازه دهند که به مکاتب بازگردند.
رییس یوناما در حالی از محرومیت دختران افغانستان از درس و تحصیل ابراز تاسف کرده و آن را ناپسند و تراژیدی خوانده که عملکرد خودش به عنوان رییس یوناما و به صورت کلی عملکرد یوناما به عنوان دفتر معاونیت سازمان ملل در برابر رفتارهای ضد بشری و زن‌ستیزانه طالبان مورد انتقاد و پرسش‌های جدی قرار داشته است.
برغم اعمال سیاست‌های آشکارا ضد بشری و ضد زن از سوی طالبان که سراسر جهان را به شگفتی واداشته، یوناما و سازمان ملل هیچ تغییری در رفتار شان نسبت به طالبان اعمال نکرده‌اند. رفتار یوناما با طالبان شبیه رفتار این یوناما با دولت دموکراتیک قبلی است.
با وجود فشارهای عدیده طالبان و اعمال محدودیت‌های مختلف فرا راه کار و فعالیت دفتر سازمان ملل و ممنوعیت کار زنان در اداره‌های سازمان ملل، یوناما به کارش با طالبان ادامه داده و به ویژه خانم اوتونبایوا، متهم است که رفتار بسیار گرم و صمیمی با طالبان دارد و در مجامع بین‌المللی برای این گروه لابی‌گری می‌کند.
آگاهان امور به این باوراند که رفتار متواضعانه و ملتمسانه دفتر سازمان ملل در کابل و در کل خود سازمان ملل در برابر طالبان، متأتر از سیاست‌های کشورهای غربی است. کشورهایی که با اتخاذ رویکرد دوگانه با طالبان، از یک طرف رفتار این گروه را در قبال حقوق بشر و حقوق زنان محکوم می‌کنند اما از سوی دیگر به این گروه بسته‌های کمک دالری می‌فرستند تا به سلطه جابرانه خویش بر مردم افغانستان ادامه دهد و منافع کشورهای غربی را تامین کند.
بی‌تردید می‌توان گفت که اگر رفتار این همه ضد بشری و ضد زن طالبان از سوی یک گروه و دولتی سر بزند که در جبهه مخالف کشورهای غربی قرار داشته باشد، رفتار و لحن و گفتار سازمان ملل و کشورهای غربی به مراتب در برابر آن متفاوت خواهد بود. اما دیده می‌شود که در نگاه سازمان ملل و کشورهای غربی حامی سازمان ملل، طالبان نوعی معافیت از پیگیرد قانونی دارند و به اصطلاح در برابر هر رفتاری از آنان اغماض وجود دارد. این رفتار دوگانه سازمان ملل و کشورهای غربی، جای بسا تامل دارد و بسیاری از شعارهای حقوق بشری جهان غرب را زیر سوال‌های جدی قرار داده است.
اما مهم‌تر از همه رفتار تعجب‌برانگیز خانم روزا اوتانبایوا، رییس دفتر یوناما در کابل است. او نه تنها به عنوان نماینده ارشد سازمان ملل وظیفه دارد که رفتارهای ضد بشری طالبان را محکوم کند، بلکه او باید کسی باشد که طرح تحریم طالبان از سوی سازمان ملل را پیش‌کشد. از نظر اخلاقی نیز این خانم مسوولیت دارد که در جبهه دفاع از زنان افغانستان قرار داشته باشد. زنانی که در دوره ماموریت او در دفتر سازمان ملل در کابل، سیاه‌ترین و سخت‌ترین دوره تاریخ حیات سیاسی خود را تجربه می‌کنند. اما بر عکس انتظارها، این خانم قرقیزستانی که سابقه ریاست جمهوری و وزارت خارجه یک کشور را نیز در کارنامه دارد، چنان با طالبان گرم و صمیمی شده است که همه را متعجب کرده است.
جالب است که خانم اوتونبایوا، گاهی به مناسبت‌های خاصی ظاهراً به دفاع از زنان و دختران افغانستان اعلامیه و بیانیه هم صادر می‌کند و در آن با لحن مظلومانه و مایوسانه از اقدامات ضد بشری طالبان یاد می‌کند. اعلامیه‌های این خانم چنان بی‌طرفانه است که انگار هیچ مسوولیتی دفتر تحت اداره او در قبال زنان ندارد. مثل یک نهادها حقوق بشری بی‌طرف اعلامیه می‌دهد و تظاهر می‌کند که گویا از اقدامات زن‌ستیزانه طالبان متأثر است. این رفتار او مصداق این ضرب‌المثل است: با گرگ دنبه می‌خورد و با چوپان گریه می‌کند! چنین رفتاری نهایت دورویی و تظاهر و ریاکاری است. عجب است که چنین زنی سال‌ها نمایندگی سازمان ملل در افغانستان تحت اداره طالبان را عهده‌دار است. یا شاید مصلحت‌های سازمان ملل حکم می‌کند که چنین زنی عهده‌دار چنان مسوولیتی باشد.
نویسنده: بهرام بهین
