حسن کاظمی قمی، سفیر و نماینده ویژه ایران در امور افغانستان، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا گفته است که جلوگیری از موج عظیم مهاجرت مردم افغانستان، یکی از موارد اصلی مورد بحث در ششمین نشست فارمت مسکو، بود.
ششمین نشست فرمت مسکو روز جمعه ۱۳میزان/مهر، در روسیه با حضور و اشتراک ۱۰ کشور و وزیر امور خارجه حکومت خودخوانده طالبان برگزار گردید.
آقای قمی گفته که کشورهای همسایه افغانستان در نشست فارمت مسکو با هدف کمک به مقابله با هراس‌افگنی و ایجاد شرایط لازم به منظور بازسازی این کشور، در قالب یک ابتکار منطقه‌ای گرد هم آمدند.
نماینده ویژه ایران با اشاره به تحولات بین المللی به خصوص درگیری‌ها در خاورمیانه، گفته که موضوع افغانستان همچنان به عنوان یک موضوع مهم در منطقه وجود دارد.
وی تصریح کرده است که کشورهای منطقه«در قالب یک ابتکار منطقه‌ای» دور هم جمع شدند تا در زمینه مبارزه با تروریزم و چگونگی فراهم شدن شرایط مقدماتی برای آغاز بازسازی و سازندگی در افغانستان به منظور جلوگیری از سیل مهاجرت بحث کنند.
چند روز قبل نیز حسن کاظمی قمی سفیر و نماینده ویژه ایران در امور افغانستان در مصاحبه با ایرنا از تلاش‌ها در زمینه جلوگیری از بحران مهاجرت در افغانستان و آغاز گفت‌وگوهای جدی در این زمینه با طالبان سخن گفته بود.
وجود گروه‌های مختلف تروریستی در افغانستان تحت سلطه طالبان یکی از نگرانی‌های مشترک کشورهای همسایه افغانستان و منطقه است. ایران نیز از این ناحیه نگرانی‌های جدی خود را دارد که در نشست‌های مختلف آن را مطرح می‌کند.
اما ایران در کنار معضل تروریزم، با معضل مهاجرت در افغانستان نیز روبرو است. میلیون‌ها مهاجر از افغانستان در سه سال اخیر به ایران پناه بردند که این موضوع همیشه از سوی مقام‌های ایرانی به عنوان یک معضل مطرح شده است.
آقای قمی در مصاحه چند روز پیش خود با ایرنا گفته بود که برای طالبان پیشنهاد همکاری در سه زمینه، صحت، آموزش و کشاورزی را مطرح کرده اند که در صورت توافق طالبان می‌تواند به مرحله اجرا گذاشته شود. وی تصریح کرده بود که این پیشنهادات به هدف اشتغال‌زایی مطرح شده که در نهایت هدف آن جلوگیری از موج مهاجرت مردم افغانستان به ایران است. اما وی در آن مصاحبه در باره اراده طالبان نسبت به همکاری در این زمینه ابراز تردید کرده بود.
با برگشت طالبان به قدرت، سومین و توفنده ترین موج مهاجرت در نیم قرن احیر در افغانستان شکل گرفت و اکنون براساس آمارهای سازمان ملل بیش از ده میلیون نفر از شهروندان افغانستان از ترس طالبان و یا از ترس گرسنگی و بیکاری کشور خود را ترک کرده و عمدتا به کشورهای ایران و پاکستان پناه برده اند. این کشورها نیز همه روزه هزاران مهاجر را بازداشت و اخراج می‌کنند.
نکته دیگری که ایران بارها مطرح کرده و طالبان آن را جدی نگرفته اند، موضوع تشکیل گروه تماس منطقه‌ای است که ایران انتظار دارد در محوریت ایران شکل گیرد و یک راه کار موثر منطقه ای برای حل بحران افغانستان پیشنهاد کند. آقای قمی در این زمینه نیز بی باوری خود را به تعهد طالبان برای مشارکت در این روند ابراز داشته است.
در نشست مسکو نیز چنانکه از اظهارات آقای قمی بر میآید، این موضوعات مطرح شده است. اما به هرحال این ابتکارات بستگی به توافق و همکاری طالبان دارد که بعید به نظر می رسد این گروه در این زمینه ها به ویژه با ایران همکاری کند.
نشست فارمت مسکو با با اشتراک مقام‌ها و نمایندگان ایران، چین، هند، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و ازبیکستان برگزار گردید.
در این نشست، یک بار دیگر از موجودیت گروه‌های تروریستی در افغانستان و خطرهای ناشی از آن برای امنیت منطقه به ویژه امنیت آسیای میانه ابراز نگرانی شد.
طالبان در این نشست، پیشنهاد عضویت در بریکس را مطرح کرد که نماینده ویژه روسیه برای افغانستان آن را مشروط به موافقت کشورهای عضو بریکس دانست.
