طالبان نگاه بدبینانهای به دانشگاه دارند. بر اساس باورهای ایدیولوژیک این گروه، دانشگاه جایی است که جوانان را با افکار«کفری» آشنا و ایمان آنان را متزلزل میسازد. براساس چنین بینشی، رهبر طالبان، شخصی به اسم مولوی ندا محمد ندیم را به سرپرستی وزارت تحصیلات عالی گماشته که در میان مقامهای طالبان به تندروی و مخالفت با دانش نوین شهرت دارد. گفته میشود که مولوی ندیم، از افراد بسیار نزدیک به ملاهبتالله رهبر طالبان است.
آگاهان به این باوراند که رهبر طالبان مولوی ندیم را به این هدف به سرپرستی وزارت تحصیلات عالی گماشته تا نظام درسی دانشگاهها را براساس برداشتهای طالبانی از اسلام تغییر بدهد. به عبارت دیگر او ماموریت دارد تا دانشگاهها اسلامی بسازد. برای همین است که او همواره از اصلاح عقاید استادان و دانشجویان سخن گفته است. او باری گفت که فارغان مدارس دینی ارزشمندتر از فارغان دانشگاه ها هستند.
به صورت کلی نظامهای ایدیولوژیک با دانشگاه که نمادی از روشنفکری و روشنگری دانسته میشود، سر عناد دارند. اما این عناد در نظام طالبانی بیشتر از هر نظام دیگری مشهود است و مقام های طالبان هیچگاه خصومت خود با دانشگاه و دانش نوین را پنهان نکرده اند.
نشستن پای صحبت دانشجویانی که در دانشگاههای تحت اداره طالبان درس میخوانند، به ترسیم تصویر روشن تری از آنچه طالبان بر سردانشگاهها آورده اند، کمک میکند.
خبرگزاری پورانا با چندتن از دانشجویان صحبت کرده و از آنان خواسته است که تجریبات و چشم دیدهای خود را از دانشگاه در میان بگذارند.
یکی از دانشجویان دانشگاه پروان، به خبرگزاری پورانا گفت:«پس از تسلط طالبان دانشگاه به یک جهنم تمامعیار مبدل شده است.» او میگوید که سختگیریها و اعمال محدودیتهای طالبان بر دانشجویان و استادان دانشگاه پایان ندارد. به گفته او، طالبان در اوایل با پوشیدن دریشی(کتشلوار) مخالفت نشان نمیدادند اما حالا میگویند «دریشی لباس کفری است باید باپیراهن وتنبان بیایید.»
این دانشجو میگوید که کیفیت درس دانشگاه به دلیل اخراج استادان مسلکی و فرار کادرهای علمی بسیار پایین آمده و دوام این وضعیت«زیانهای جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.»
یکی دیگر از دانشجویان، دانشگاه البیرونی(در ولایت کاپیسا) میگوید که «با آمدن طالبان استادانی که تحصیلاات عالی وتجارب چندین ساله داشتند، کشور را ترک کردند و بجای آنان ملابچه هایی مقرر شده که نه تحصیلات دارند و نه تجربه تدریس» این دانشجو می گوید که استادانی را که طالبان مقرر کرده، در ساعات درسی همیشه ازجهاد، فتح و مسایل بسیار عامیانه دینی صحبت میکنند و خبری از علوم عصری در دانشگاه نیست.
این دانشجو میگوید که به امید یک آینده خوب وارد دانشگاه شده اما با وضعیت موجود در دانشگاه، فکر میکند که آرزوهایش بر باد رفته است. وی ادامه میدهد که با دوام وضعیت فعلی، دانشگاهها مکانی برای تربیت تروریستان و افراطیون مذهبی خواهد شد.
یکی از دانشجویان موسسه تحصیلات عالی پنجشیر میگوید که اعمال محدودیتهای طالبان براستادان ودانشجویان باعث دل سردی همه از درس و دانشگاه شده است. او میگوید«درمدت سه سال حکومت طالبان به تعداد ۱۵تن از هم صنفی های بخاطر مشکلات اقتصادی دانشگاه را ترک کرده و به بیرون از کشور رفتند.» این دانشجو میافزاید که «این وضیعت افغانستان را به صدسال عقب میکشاند.»
یکی از دانشجویان، فضای دانشگاه را با فضای عمومی جامعه مقایسه کرده میگوید که«فضای دانشگاه، هیچ تفاوتی با فضای شهر و بازار ندارد. کارمندان دانشگاه و نیروهای مسلح طالبان که با موهای ژولیده و پوشاک غیررسمی سوار بر موترسایکل در محیط دانشگاه گشت و گذار میکنند، از هم قابل تفکیک نیستند.»
بینظمی، کمبود استاد، پایین آمدن کیفیت تدریس، رفتارهای عقدهمندانه طالبان با دانشگاه و دانشجو، ممنوعیت فعالیتهای گروهی دانشجویان و…از مواردی است که دانشجویان دانشگاههای ولایتهای پروان، کاپیسا و پنجشیر از آن به عنوان عوامل دل سردی و ناامیدی از آینده تحصیل ودانشگاه یاد میکنند.