طالبان از همان روز برگشت دوباره شان به قدرت در ۲۴اسد/مرداد ۱۴۰۰ در پی اعمال مقررات سختگیرانه مذهبی برآمدند. در مدت سه سال اداره موسوم به امر به معروف و نهی از منکر طالبان شروع کرد به کنترول جامعه براساس دیدگاههای بسته و بدوی مذهبی. اما در سالگی حضور این گروه در قدرت، قانون امر به معروف به نشر رسید که در واقع پیشبینی و قانونیسازی تمام رفتارها و معتقدات طالبان در باره محدودیتهای دستوپا گیر جامعه است.
نشر قانون امر به معروف طالبان و اصدار دستور رهبر این گروه مبنی اجرای اجباری این قانون بالای مردم و اعطای صلاحیت به تمام افراد و مسوولان قضایی و غیرقضایی طالبان در زمینه اجرایی کردن این قانون، با واکنش های گسترده و تند جهانی روبرو شد. دولتها، رهبران سیاسی، نهادهای مدافع حقوق بشری، نهادهای مدافع حقوق زنان، چهرههای معروف سینما و بسیاری های دیگر به این قانون واکنش منفی نشان داده و آن را شرمآور، عقبگرا، محدود کننده و زمینه ساز آزار و اذیت مردم توسط طالبان خواندند. میتوان گفت که هیچ قانون در هیچ کجای دنیا این همه حساسیت برانگیز نشده و موجب نشده که کشورها و نهادها و چهره های معروف جهانی به آن واکنش نشان داده باشند.
برخی از این چهرههای فرهنگی افغانستان این قانون طالبان را«وحشتنامه» خوانده و گفتهاند که این قانون به کرامت انسانی توهین کرده است.
وزارت عدلیه گروهطالبان هفته گذشته اعلام کرد که قانون امر به معروف و نهی از منکر این گروه، در ۱ مقدمه، ۴ فصل و ۳۵ ماده از سوی رهبر این گروه توشیح شده است. بسیاری از مادههای این قانون با ارزشهای حقوق بشری در تضاد است و زمینه را برای مداخله و تجسس طالبان در خصوصیترین جنبههای زندهگی فردی و جمعی مردم فراهم میکند.
شهرزاد اکبر، رییس پیشین کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، گفته است که این قانون«آیینهای در برابر دیدگاه مریض، آلوده و تعصبآمیز آنان [طالبان] میگذارد.» او درایکس خود نوشته است:«شیانگاری زنان و سلب کرامت انسانی آنان، وضع محدودیت بر پوشش، تفریح و روش عبادت شهروندان در حالی است که مردم از گرسنهگی، بیبرقی و نبود دوا میمیرند.»
نظیفه سالار زی سفیر افغانستان در بلجیم، اتحادیه اروپا و ناتو، با اشتراک گذاشتن دیدگاه وزیر خارجه آلمان، در صفحه ایکس خود نوشته است: «کاملاً موافقم که تحمیل چنین قانون ظالمانهای نه تنها توهین به حقوق اولیه بشر است، بلکه محو غمانگیز صداها، رویاها و حیثیت زنان افغانستان است.»
کاوه جبران، شاعر، نویسنده و منتقد ادبی کشور، قانون امر به معروف طالبان را «وحشتنامه»«امارت تروریستی» خوانده و گفته است: «احکام آن مو را بر بدن آدمی راست میکند، غایت شرارتبار اسلام سیاسی و ناسیونالیسم افغانی را به نمایش میگذارد و اهانت آشکار به کرامت انسانی و وجدان بشری است.»
خبرنگاران افغانستان در اروپا و امریکای شمالی نیز از نافذ شدن این قانون ابراز نگرانی کرده و از سازمان ملل خواستهاند که از اجرایی شدن آن جلوگیری کند. به گفته این خبرنگاران، طالبان محدودیتهای بیشتری را با این قانون بر رسانهها در افغانستان وضع کردهاند.
یکی از کاربران فیسبوک به اسم رستم نوشته است که«محتسب شیخ شد و فسق خود از یاد ببرد-قصه ماست که در هر سر بازار بماند.» این کاربر در ادامه نوشته که طالبان در حالی که خود سراسر خلاف شریعت عمل میکنند و چیزی از معروف و منکر نمیدانند اما بالای مردم به امر و نهی میپردازند. او افزوده که در بیست سال دوره جمهوریت طالبان مصروف دزدی، راهزنی، قاچاق مواد مخدر و قتل صدها هزار انسان بی گناه بودند حالا آماده اند به مردم درس اخلاق میدهند. وی امریکا و بریتانیا و سایرکشورهای غربی را به باد انتقاد گرفته که چرا در یک معامله ننگین قدرت را به دست گروهی چنین ظالم سپردند.
همچنان جنبش زنان برای صلح و آزادی از سازمان ملل خواسته تا مانع اجرای قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان شود. به گفته این جنبش، قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان گامی در راستای نهادینهسازی «ظلم» و «آپارتاید جنسیتی» علیه زنان افغانستان است.
علی میثم نظری، مسوول روابط خارجی جبهه مقاومت ملی افغانستان، گفته است که قانون امر به معروف طالبان ایدیولوژی افراطی است که زنان را هدف قرار داده و نشاندهنده همسویی طالبان با گروههای تروریستی مانند داعش است.
رینا امیری، نماینده ویژه امریکا در امور زنان و حقوق بشر افغانستان، گفته است که انتشار قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان نشان میدهد که این گروه سیاستهای افراطی دهه ۱۹۹۰ خود را دو برابر کرده است.
رینا امیری نماینده ویژه امریکا برای افغانستان در امور زنان، گفته که حفظ موضع فعلی جامعه جهانی در برابر طالبان «یک ضرورت هنجاری اقتصادی و امنیتی است.»
این اظهار نظر در حالی صورت گرفته که امریکا بخاطر آنچه تعامل با طالبان و چشم پوشی این کشور از عملکردهای ضد بشری طالبان خوانده می شود، مورد انتقاد بوده است. رینا امیری در واقع در پاسخ به همین انتقادها گفته که تعامل با طالبان یک امر تاکتیکی است و بر ضرورت های اقتصادی و امنیتی استوار است نه الزامن همکاری متقابل دوستانه با طالبان.
همچنان آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان، از اجرایی شدن این قانون طالبان به شدت انتقاد کرده و آن را «حدود ۱۰۰ صفحه نفرت از زنان» توصیف کرده است. او در واکنش به این قانون در صفحه ایکس خود نوشته است: «این قاعده غیرانسانی زنان افغانستان را از کرامت، حقوق و صدایشان محروم میکند.» او همچنان گفته که وضع این قانون از سوی طالبان، امکان برقراری هرنوع رابطه با این گروه را از بین میبرد.
محمد حنیف وزیر امور خارجه حکومت پیشین افغانستان در رابطه به این قانون گفته که «اینستم گری آشکار وعقب گرد تاریخی بنام شریعت اسلامی به مردم ما تحمیل شده است».اونوشته که این قانون شامل مواری است که باعقاید، ارزشها، نظام اخلاقی افغانستان وهم چنان جهان اسلام وجوامعه جهانی بیگانه ومتناقص است.»
آنجیلینا جولی هنر پیشه سینمای امریکا نیز درپیوند به توشیح این قانون طالبان را بزدل وسرکوپ گر خوانده. اودرصفحه انستاگرام خود نوشته که«سیستمی که نگاه، صدا وقدرت زنان را جرم انگاری میکنند، بزدل وسرکوبگر است.
مایکل مکال ریس کمیته خارجی مجلس نماینده گان امریکا مبنی بر اجرای این قانون از طرف گروه طالبان گفته «جوبایدن باخروج از افغانستان به طالبان جسارت بخشیده تا دهها پیشرفت درعرصه حقوق زنان رااز بین ببرد». اوگفته نباید میلیونها زن ودختری که تحت ستم گروه طالبان رنج میبرند، فراموش شوند.
حاجا لجیب وزیر خارجه بلجیم گفته که این قانون به دنبال حزف نیمی ازپیکر جمیعت افغانستان است. اودر صفحه ایکس خود نوشته «هدف ازاین قانون طالبان حزف زنان در اماکن عمومی است.»
کانادا قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان را محکوم میکند؛ این تلاش دیگری است برای ساکت کردن مردم افغانستان، به ویژه زنان و دختران. ما از طالبان میخواهیم که تمام محدودیتها بر زنان و دختران را لغو کند و به تمام نقضهای حقوق بشری که در افغانستان رخ میدهد، پایان دهد.
در تازه اقدام، ماموران اداره موسوم به امر به معروف طالبان در ولایتهای پکتیا و پکتیکا به ادارههای دولتی رفته و به بررسی ریش و کلاه کارمندان پرداختند. آنان دراین دو ولایت کارمندان را به دلیل نداشتن«ریش وکلاه» از رفتن به محل کار شان ممنون کرده و به آنان هشدار دادند که اگر قانون امر به معروف را رعایت نکنند، از کار اخراج خواهند شد.