سه سال پس از سلطه گروه طالبان بر افغانستان، سازمان‌های مددرسان، نهادها حقوق بشری و نهادهای پژوهشی بین‌المللی هشدار دادند که فاجعه انسانی در این کشور در حال به وقوع پیوستن است و همه زیر ساخت‌ها و شیرازه‌های جامعه در حال فرو ریختن است.
به باور سازمان‌های حقوق بشری، وضعیت زنان در افغانستان زیر سلطه طالبان بدتر شده، آزادی‌های مدنی و مذهبی اقلیت‌ها محدود و حقوق شهروندی به صورت کلی نیز نقض و صدای اکثریت خاموش ساخته شده است.
بخش زنان سازمان ملل متحد با نشر بیانیه‌ای به مناسبت وضعیت زنان در سه‌سال گذشته گفته که زنان افغانستان پس از سیطره طالبان بر این کشور، در وضعیت بسیار بد و با گذشت هر روز” وضعیت شان بدتر شده و با محدودیت بیشتر دست و پنجه نرم میکنند.”
در بیانیه این اداره آمده است که در سه سال گذشته، رهبر طالبان ۷۰ فرمان صادر کرده که این فرمان‌ها به صورت مستقیم بر آزادی، حقوق انسانی و شهروندی و زندگی روزمره زنان و دختران افغانستان تأثیر گذاشته اند.
از سویی دیگر سازمان‌های مدد رسان بین‌المللی با ابراز نگرانی در گزارش‌های متعددی گفته اند که بیشتر از ۱۲ میلیون نفر در افغانستان با گرسنه‌گی شدید مواجه هستند و این افراد حتا شب‌ها گرسنه می‌خوابند.
برنامه جهانی غذا، روز گذشته، سه‌شنبه ۲۳ اسد/مرداد، به مناسبت سومین سال‌روز سلطه طالبان بر افغانستان با نشر بیانیه‌ای گفته که توانایی پوشش “یک میلیون گرسنه” را دارد، اما بیشتر از ۱۲ میلیون نفر در این کشور نیازمند کمک‌های غذایی اضطراری هستند.
در بخشی بیانیه‌ای این سازمان آمده است که از هرچهار شهروند افغانستان یکی آنان نمی‌داند که وعده غذایی بعدی خود را از کجا تأمین کنند.
صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل-یونیسف، هم با نشر بیانیه‌ای گفته که یک میلیون و ۴۰۰ هزار مادر و کودک در حال حاضر در افغانستان به‌دلیل عدم دریافت غذای مغذی در خطر سوءتغذیه قرار دارند و در صورت که برای آنان غذای کافی و دوا رسانیده نشود، بیم تلف شدن تعدادی از این مادران و کودکان وجود دارد.
برخی دیگر از سازمان‌های بین‌المللی گفته اند زیرساخت اکثرسکتورهای به‌شمول سکتور صحت، آموزش، فرهنگ، هنر و آزادی بیان از هم پاشیده و شهروندان افغانستان زیر سلطه طالبان نسبت به آینده امید خود را از دست داده اند.
مرکز خبرنگاران افغانستان به تازگی گفته که “۶۵ درصد رسانه‌های آزاد افغانستان در سه سال گذشته به تدریج فعالیت خود را به دلیل فشارهای روز افزون اداره استخبارات و امر به معروف طالبان، متوقف کرده اند و تعدادی رسانه‌های که تا هنوز فعالیت دارند، با سانسور ۱۰۰ درصدی، نشرات میکنند.”
این سازمان حامی رسانه‌ها تاکید کرده که طالبان در این مدت عکاسی و فیلم‌برداری از نشست‌های رسمی و غیررسمی مسوولان محلی و همچنان تماس تلفنی زنان با رادیو و تلویزیون را ممنوع و موارد جدید چگونه‌گی استفاده از زبان و و حتا کاربرد “واژه‌ها ” را نیز برای رسانه‌ها و رسانه‌گران خط و نشان کشیدند.
سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر نیز همواره از نقض گسترده حقوق بشر، افزایش روز افزون بازداشت‌های خود سرانه، قتل‌های فراقانونی و دادگاهای صحرایی، شکنجه و قتل نظامیان پیشین توسط طالبان ابراز نگرانی کرده اند.
در تازه ترین مورد، نهاد حقوق بشری موسوم به «رواداری» روز دوشنبه همین هفته، با نشر گزارش شش ماهه خود از چند برابر شدن نقض حقوق بشر، به ویژه بازداشت‌های خودسرانه و غیرقانونی، شکنجه‌های که منجر به قتل شده، ناپدید کردن اجباری و تطبیق مجازات ظالمانه و غیر انسانی طالبان در مقایسه با زمان مشابه در سال ۲۰۲۳، خبر داد و گفت که از ماه جنوری تا پایان ماه جون سال جاری، طالبان به‌شمول ۳۳ زن ۶۱۴ نفر را به صورت خودسرانه و غیرقانونی بازداشت و زندانی کرده‌اند که از این میان ۶۴ تن آنان کارمندان حکومت پیشین بوده اند.
به اساس گزارش اداره مهاجرت سازمان ملل متحد، پس از روی آمدن گروه طالبان دست‌کم ۱۰ میلیون نفر از افغانستان آواره شده اند.
این سازمان در گزارش خود تهدیدهای روز افزون طالبان بر شهروندان افغانستان، عمدتا نظامیان و کارمندان حکومت پیشین و فقر و مشکلات اقتصادی را عامل فرار این شمار از کشورشان عنوان کرده است.
در کل با بررسی پیام‌ها و گزارش‌های نهادهای بین المللی می‌توان گفت که در سه سال سلطه طالبان نه تنها وضعیت کشور بهبود نیافته بلکه ابعاد فاجعه انسانی گسترده شده است.
با این حال، سخن‌گویان طالبان هرازگاهی با حضور در رسانه‌ها ظاهر، وضعیت کنونی افغانستان را خوب و رو به بهبود توصیف نموده و نگرانی‌های جهانی را بی مورد می‌خوانند.
امروز گروه طالبان سه سالگی برگشت خود به قدرت را با راه اندازی رژه نظامی در بگرام تجلیل کردند.
این در حالی است که گزارش هایی که نهادهای بین المللی از وضعیت موجود در افغانستان ارایه میکنند بخش کوچکی از مشکلات بسیار جدی در افغانستان را پوشش می دهد و مردمی که زیر سلطه طالبان زندگی میکنند روایت‌های تلخی از زندگی دارند.
