عبدالحمید خراسانی، یکی از فرماندهان طالبان در واکنش به‌سخنان اخیر ذبیح‌الله مجاهد گفت که حکومت این گروه قبیله‌ای و بدتر از حکومت اشرف غنی است.
این تندترین انتقاد ممکن از طالبان از جانب کسی است که فرمانده طالبان دانسته میشود.
ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی گروه طالبان روز گذشته در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم ایران، عبدالحمید خراسانی را خانه‌به‌دوش خواند و گفت که او هیچ مقامی در اداره‌ی طالبان ندارد. او با انتقاد تند از حمید خراسانی گفت که اظهارات خراسانی در باره ایران نظر شخصی او دانست.
دو روز پیش حمید خراسانی با انتشار ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی، اظهارات تندی علیه رهبر جمهوری اسلامی ایران بیان داشت و کشتن پیروان رهبر ایران را واجب دانست. او این اظهارات را در پی نشر گزارش‌هایی از بدرفتاری پولیس ایران با یک پسربچه افغانستان بیان داشت.
اظهارات خراسانی در باره رهبر ایران، این سوال را به میان آورد که آیا او به عنوان یکی از اعضای برجسته طالبان سخن می‌گوید یا دیدگاه شخصی خود را بیان میکند. در پاسخ به این سوال، ملایعقوب مجاهد وزیر دفاع طالبان گفت که اظهارات خراسانی نظر شخصی خود او است. سپس ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان نیز اظهارات خراسانی را نظر شخصی او عنوان کرد.
حالا هم خراسانی در واکنش به سخنان مقام‌های طالبان، حکومت این گروه را قبیله‌ای و فاشیستی خوانده و گفته که حکومت طالبان بدتر از حکومت غنی است. حکومت غنی نیز متهم به قوم‌گرایی بود و یکی از عوامل فروپاشی جمهوریت، قوم‌گرایی شدید رهبری نظام به ویژه اشرف غنی و اطرافیان او دانسته میشود.
خراسانی در ویدیویی تازه منتشر شده گفته است:«امروز ما فریبی را به نام اسلام و شریعت خوردیم؛ به دیگران توصیه می‌کنیم که به سیاست ابلیس‌گرایانه و این نظام قبیله‌ای فریب نخورند. آن‌ها فرزندان همان نادر غداران‌اند که در حق دیگران خیانت و جنایت میکنند و در پی نابودی اقوام دیگر هستند.»
این فرمانده طالبان اعتراف کرده که طالبان «صدها و هزارها» تن از اقوام دیگر را «محاکمه صحرایی» کرده‌اند و میکنند. او افزوده که «اسلام برای آن‌ها یک ابزار است و از نام شریعت استفاده میکنند برای فریب دیگران.»
خراسانی در بخش دیگری از ویدیو می‌گوید: «من افتخار می‌کنم [که] این منافقان از من بیزاری اعلام کردند و این بسا افتخار است برای من که در خیانت‌ها و جنایت‌های این ظالمان شریک نیستم.»
او می‌افزاید: «اگر می‌دانستیم که این نظام قبیله‌ای شما بدتر از نظام فاشستی غنی به‌سوی قوم‌گرایی و انحصار قدرت روان است، مسیر ما جایی دیگر می‌بود و در برابر ظلم و تعصب به جهاد خود ادامه می‌دادیم.»
پیشینه همکاری خراسانی با طالبان
حمید خراسانی از فرماندهان تاجیک‌تبار طالبان و از ولایت پنجشیر است. حمید خراسانی ابتدا کارمند اداره امنیت ملی افغانستان در دوره جمهوریت بود اما بنا به دلایلی این اداره را ترک کرد و اقدام به ایجاد یک تشکل سیاسی نمود که همزمان با فعالیت های سیاسی، افراد مسلح نیز داشت و در مناسبت های خاصی با کاروانی از موترهای حامل افراد مسلح در کابل قدرت نمایی میکرد. در اواخر جمهوریت، اداره امینت ملی خراسانی را بازداشت کرد و مدتی را در زندان سپری کرد. پس از رهایی از زندان به نظر می رسد که خراسانی با طالبان رابطه برقرار کرد و به این گروه پیوست.
او در ابتدای تسلط طالبان بر کشور و در زمانی که این گروه در پنجشیر درگیر جنگ با نیروهای جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود بود، به حیث آمر امنیت فرماندهی پولیس ولایت پنجشیر مقرر شد و سپس از این سمت برکنار و به حیث ولسوال/فرماندار در یکی از شهرستان‌های ولایت پکتیا مقرر کرد. سپس خراسانی از این سمت نیز بر کنار و برای مدتی از سرنوشت او اطلاعی در دست نبود.
طبق گفته های منابع مردمی در پنجشیر، خراسانی در زمان اجرای ماموریت اش در پنجشیر بسیاری ها را به اتهام مقاومتی بودن به چنگ استخبارات طالبان انداخت که تحت شکنجه قرار گرفتند. او درابتدای کار زیاد به طالبان کار کرد و در ویدیوهای مختلف، نظام طالبان را امارت ناب اسلامی میخواند و از دیگران نیز دعوت میکرد که دست از جنگ به گفته او نظام اسلامی بردارند. اما به تدریج رابطه خراسانی با طالبان به سردگی گرایید.
چند ماه پیش خراسانی مراسم ازدواج با سومین همسر خود را برگزار کرد که در آن کاروانی از وسایط نظامی طالبان دیده می‌شد که موتر حامل خراسانی را بدرقه می‌کردند. این ویدیو در شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده یافت و پس از آن برخی از مقام های طالبان از خراسانی انتقاد کرده و عملکرد او را نادرست خواندند. در پی این انتقادها، خراسانی با انتشار ویدیویی مدعی شد که اسحله خود را تحویل داده است و دیگر با طالبان نیست و به زندگی عادی برگشته است. اما پس از آن نیز بارها خراسانی با ارسال ویدیوهایی به رسانه‌ها نشان داده که اسلحه بدست دارد و شماری از افراد مسلح در کنارش دیده میشود.
اظهارات اخیر خراسانی در مورد ایران یک بار دیگر او را در محراق توجه رسانه ها قرار داده است. این اظهارات به حدی تند بوده که مقام های طالبان مجبور شدند آن را رد کرده و نظر شخصی او بخوانند. به نظر می رسد که مقام های طالبان تحت فشار ایران قرار گرفته اند تا در باره اظهارات خراسانی اعلام موضع کنند.
خراسانی با اتکا به کدام نیرو علیه طالبان سخن می‌گوید؟
خراسانی بارها از عملکرد طالبان انتقاد کرده است که این امر با توجه به بسته بودن حاکمیت طالبانی و ممنوعیت انتقاد از رهبران این گروه، این پرسش را مطرح کرده که خراسانی با اتکا به کدام نیرو از طالبان به تندی انتقاد میکند و چرا طالبان تا کنون او را برغم انتقادهای بسیار تند و صریح بازداشت نکرده اند.
پیوستن به داعش؟!
برخی ها در پاسخ به پرسش بالا گمانه حمایت داعش از خراسانی را مطرح کرده اند. گفته شده که او با داعش در ارتباط است و با اتکا به آن علیه طالبان لب به انتقاد می‌گشاید. این می‌تواند چنین تعبیر شود که طالبان قادر به بازداشت خراسانی نیستند و او به احتمال زیاد در جایی موقعیت دارد که طالبان به آن دسترسی ندارند. گمانه پیوستن خراسانی به داعش از دو جهت تقویت میشود. یکی از این جهت که گفته می شود، خراسانی با سراج الدین حقانی سرپرست وزارت امور داخله/کشور طالبان روابط نزدیک دارد. حقانی متهم است که رهبری شاخه خراسان داعش را به صورت مخفی بدست دارد. دوم اینکه اظهارات ضد ایرانی و ضد شیعی خراسانی می‌تواند در جهت تقویت گمانه نزدیکی او به داعش تعبیر شود. داعش ایران و شیعیان را دشمن می پندارد. حملات داعش در افغانستان بیشتر بر اهداف شیعی انجام میشود. ادبیات مورد استفاده خراسانی بیشتر ادبیات داعشی است.
پیوستن به جبهه مقاومت ملی؟
چندی پیش یک نوار صوتی حمید خراسانی منتشر شد که در آن او با احمد مسعود رهبر جبهه مقاومت ملی صحبت میکند. گرچه آن ویدیو از جانب خود خراسانی منتشر شد و صحبت های خود خراسانی از آن نوار قطع شده بود اما صحبت های احمد مسعود در واقع پاسخی به درخواست خراسانی برای بیرون شدن از کشور بیان شده بود. در آن نوار صوتی خراسانی از احمد مسعود خواسته که زمینه بیرون شدنش از کشور را فراهم کند. نشر این نوار، این گمانه را تقویت کرده بود که خراسانی به احتمال زیاد تحت فشار طالبان، به جبهه مقاومت ملی بپیوندد. اما اظهارات شدید ضد ایرانی خراسانی این گمانه را نادرست ثابت میکند. جبهه مقاومت ملی روابط خوبی با ایران دارد و با توجه به این امر، اگر خراسانی تمایل به پیوستن به جبهه مقاومت می داشت، علیه ایران مواضع تند اتخاذ نمی‌کرد.
استفاده از اختلافات داخلی طالبان
برخی ها به این باورند که خراسانی با درک این که رهبران طالبان(حقانی و جناح کندهار) با هم اختلاف دارند، می خواهد از این شگاف و اختلاف استفاده کند. اما برغم درست بودن اختلاف ها میان طالبان، بعید است که سران طالبان تا این حد مجال بدهند که اختلاف های شان دست مایه انتقادهای تند و تلخ خراسانی به آدرس کلیت طالبان قرار گیرد.
هرچه باشد، پشت خراسانی یک نیرو است
بسیاری‌ها به این باور اند که هرچه باشد، در پشت خراسانی یک نیرو است و اگر چنین نباشد، او باید در زندان طالبان باشد. البته احتمال قوی ارتباط او با داعش است.
طبق گزارش های نهادهای ناظر امنیتی بین المللی، داعش بزرگترین چالش در برابر طالبان است. گرچه طالبان منکر حضور داعش است و این اتهام هم به برخی از حلقات طالبان وارد شده که با داعش در ارتباط اند اما با این هم میتوان گفت که داعش منحیث یک نیروی بیرون از طالب وجود دارد که به شکل پنهان و زیرپوستی فعالیت دارد و از حمایت های جدی قدرت های بیرونی برخوردار است. این امر باعث می شود که طالبان خود را با داعش مواجه نسازند و در یک تفاهم نانوشته و پنهان اجازه دهند که داعش در افغانستان زیر چتر طالبان تا یک زمان مشخص فعالیت کند. در واقع شبکه های استخباراتی بیرونی که طالبان را در زمان جمهوریت مخفی حمایت کردند اکنون داعش را همچون یک گزینه بدیل در برابر طالبان حمایت میکنند و طالبان این را درک میکنند اما کاری از دست شان ساخته نیست.
نویسنده: بهرام بهین
