پایگاه خبری-تحلیلی بوگین‌انفو( Bugin.info) در تحلیلی نوشته که زبان روسی در آسیای مرکزی در حال از دست دادن اولویت خود است و شاخص‌های واقعی استفاده از آن در منطقه با داده‌های رسمی متفاوت است.
بوگین‌انفو که در آسیای مرکزی فعالیت دارد و به زبان روسی و زبان‌های کشورهای آسیای میانه نشرات می‌کند، در تحلیل اخیر خود اطلاعات رسمی در خصوص جایگاه زبان روسی در آسیای مرکزی را زیر سوال برده و تاکید کرده که شاخص‌های واقعی با داده‌های رسمی متفاوت است.
در این تحلیل آماده است که منابع رسمی سطح بالای( ۵۰ تا ۹۰ درصد) مهارت در زبان روسی را نشان می‌دهند و طبق آمار رسمی مردم می‌گویند که زبان روسی را «می‌دانند» اما شاخص‌های رسمی به دلیل کلی‌گویی و سیاسی بودن بیش از حد به طور فزاینده‌ای مورد انتقاد قرار می‌گیرند.
اما پایگاه خبری-تحلیلی بوگین‌انفو گفته که با مطالعه دقیق از چگونگی کاربرد زبان روسی در آسیای مرکزی، به ویژه در انترنت و فضای دیجیتال، اطلاعات واقعی دقیقی بدست می‌آید. به گفته این رسانه فضای دیجیتال طوری است که اطلاعات بدون اعلام رسمی و بدون کلی‌گویی و ملاحظه‌کاری بدست می‌آید. وقتی به داده‌ها و مرورگرها و اسناد موجود مراجعه شود، اطلاعاتی در خصوص چگونگی و حجم استفاده از یک زبان بدست می‌آید. این اطلاعات واقعی و انکارناپذیر است.
بوگین‌انفو ضمن به چالش کشیدن آمار رسمی در خصوص استفاده از زبان روسی، گزارشی براساس تجزیه و تحلیل عادات دیجیتالی مردم در آسیای مرکزی در این زمینه ارایه کرده است.
در ای تحلیل آمده است که زبان روسی به طور فزاینده‌ای در حال تبدیل شدن به زبان نخبگان و تحرک افقی است که شامل سرمایه‌گذاری، ویزا، تجارت و فناوری می‌شود.
این رسانه گفته که گروه پژوهشی و تحلیلی آن استفاده از زبان روسی در اینترنت را در هر یک از کشورهای آسیای مرکزی تجزیه و تحلیل کرده‌اند.
آمار بدست آمده نشان می‌دهد که در قزاقستان، زبان روسی هنوز در صدر است. در یوتیوب ۶۵٪ از ویدیوها به زبان روسی هستند. نظرها در یوتیوب – تا ۷۰٪ به زبان روسی است. در تیک‌تاک نیز در این کشور زبان روسی هنوز پیشتاز است و ۵۵ درصد جمعیت از آن استفاده می‌کنند. اما طبق این گزارش، زبان قزاقی با اطمینان در بین جوانان در حال افزایش است. اینستاگرام و تلگرام نیز همچنان پلتفرم‌های عمدتاً روسی زبان هستند، به خصوص در تجزیه و تحلیل و تجارت.
بربنیاد این گزارش، در ازبکستان، زبان ازبیکی به طور فزاینده‌ای در حال پیشرفت است. در این کشور در یوتیوب زبان روسی در صدر است و ۵۲ درصد قابل استفاده است. اما یک سوم محتوا در حال حاضر ترکیبی است. در تیک‌تاک، در ازبیکستان ۴۷ درصد محتوا فقط به زبان ازبیکی است. جوانان به طور فعال به زبان ملی روی می‌آورند. تلگرام همچنان با ۵۸ درصد قابلیت استفاده جزیره‌ای از ارتباطات به زبان روسی در فناوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل در ازبیکستان است.
در قرقیزستان، گزارش شده که زبان روسی و قرقیزی در حالت تعادل قرار دارند. در یوتیوب و تلگرام زبان روسی در این کشور در صدر است و ۵۰ تا ۶۰ درصد قابلیت استفاده دارد. اما زبان قرقیزی با اطمینان در تیک‌تاک در حال رشد است و ۴۰ درصد محتوا در این کشور به زبان قرقیزی تولید می‌شود. اینستاگرام (سازمانی که فعالیت‌های آن در فدراسیون روسیه ممنوع است) به طور فعال هر دو زبان را با هم ترکیب می‌کند و یک سبک دوزبانه منحصر به فرد را تشکیل می‌دهد.
طبق گزارش بوگین‌انفو، در تاجیکستان، امروز زبان ملی(فارسی-تاجیکی) از زبان روسی پیشی گرفته است. تیک‌تاک کاملاً تاجیکی است و تا هفتاد درصد محتوا به زبان ملی تولید می‌شود. زبان روسی نفوذ خود را در مهاجرت و محتوای آموزشی در تلگرام و یوتیوب حفظ کرده است، اما دیگر غالب نیست.
در این گزارش آمده که در ترکمنستان، زبان روسی عموماً «زیرزمینی شده است». به دلیل سانسور شدید، زبان ترکمن کاملاً غالب است. زبان روسی در محافل مهاجران و کانال‌های مستقل از طریق VPN زندگی می‌کند.
این گزارش به نقل گروه تحلیل‌گران خود نتیجه گرفته که در سال‌های آینده، زبان روسی به آرامی جایگاه خود را در بخش عمومی از دست خواهد داد و جای خود را به زبان‌های ملی در محتوای جوانان خواهد داد. اما حوزه حرفه‌ای – امور مالی، پزشکی، فناوری – برای مدت طولانی به زبان روسی باقی خواهد ماند.
گفتنی است که کشورهای آسیای میانه حدود هفتاد سال تحت سیطره روسیه قرار داشتند و به همین دلیل زبان روسی در بسیاری از این کشورها در نتیجه اقدامات سیاسی و سلطه فرهنگی به زبان رسمی و عمومی تبدیل شده است. اما در سه دهه اخیر کشورهای آسیای مرکزی تلاش کرده‌اند تا زبان و فرهنگ بومی خود را بازیابی کنند و از زیر سیطره زبان و فرهنگی روسی رهایی یابند.
برگردان به فارسی: احمد شعیب نعیمی