دیدبان تاجیک، در بیانیه‌ای به مناسبت بیست‌وششمین سالگرد تهاجم نظامی طالبان به سرزمین شمالی نوشته است:«در اسد/مردادماه ۱۳۷۸ خورشیدی، جنگ‌جویان گروه قومی طالبان با انجام یک تجاوز نظامی بی‌سابقه و بی‌رحمانه، سرزمین شمالی را به صحنه یکی از بزرگ‌ترین جنایت‌کاری‌های معاصر در افغانستان مبدل ساختند.»
در بیانیه دیدبان تاجیک آمده است:«آنچه در شمال کابل(پروان، کاپیسا، پنجشیر و کوهدامن) رخ داد، فراتر از یک درگیری نظامی بود. آن جنایت‌ها، حمله‌ای برنامه‌ریزی‌شده بر هویت، حیثیت و موجودیت قومی تاجیک‌ها بود.»
بیانیه می‌افزاید:«دیدبان تاجیک، به‌عنوان نهادی که دفاع از حقوق و ارزش‌های تاجیک‌ها را جزو وظایف اساسی خود می‌داند، جنایت‌های ارتکابی گروه قومی طالبان را نسل‌کشی هدفمند و سازمان‌یافته، جنایت جنگی و نقض گسترده حقوق بشری و کرامت انسانی تاجیک‌ها می‌داند که با اهداف و انگیزه‌های مشخص قومی برای حذف سیستماتیک مردم تاجیک انجام شده است.»
در ادامه بیانیه دیدبان تاجیک آمده است:«در جریان آن یورش خصمانه و ددمنشانه، صدها خانه مسکونی به آتش کشیده شد؛ صدها انسان غیرنظامی و بی‌دفاع به‌طرز فجیعی کشته شدند، هزاران تن به اسارت نیروهای اشغالگر و متجاوز در آمده و به شکل غیرانسانی و بی‌رحمانه شکنجه شدند، به زنان تجاوز صورت گرفت، صدها هزار انسان اعم از از زنان و کودکان کوچ اجباری داده شدند، مزارع آتش زده شدند، کانال‌های آبیاری منفجر شدند، سرکوب فرهنگی و تحقیر قومی صورت گرفت. این همه جنایت بدون پاسخ‌گویی عاملان و آمران آن باقی مانده است.»
دیدبان تاجیک افزوده است:«جنایت‌های گروه قومی طالبان در اسد ۱۳۷۸، در واقع در ادامه یک روند تاریخی در جهت سرکوب مردم شمالی(تاجیک‌ها) بود که از آغاز قرن گذشته خورشیدی، با حمله قبایل جنوب در میزان ۱۳۰۸، آغاز شد و به اشکال گوناگون از سوی گروه‌ها و حاکمیت‌های قومی/پشتونیستی طی هفتاد سال پیگیری گردید. روندی که مصداق پاکسازی قومی است.»
در این بیانیه آمده است:«براساس یافته‌های دیدبان تاجیک، هم اکنون نیز وضعیت مردم شمالی در تحت سیطره گروه قومی طالبان، تفاوت چندانی با ۲۶ سال قبل ندارد. طالبان با همان ذهنیت گذشته، در سرزمین شمالی حضور دارند و با شیوه‌های نرم‌تر ولی ساختارمند، پروژه حذف تدریجی تاجیکان را دنبال می‌کنند. حذف تاجیکان از اداره‌های حکومتی محلی، کشتار هدفمند و تدریجی نظامیان پیشین، تعقیب هدفمندانه نخبگان فرهنگی و فکری و واداری‌سازی آنان به ترک میهن، توهین به‌زبان و فرهنگ، کنترول نظامی سنگین، و تحقیر جمعی مردم تاجیک از اقدام‌هایی است که هم‌اکنون طالبان در سرزمین شمالی به‌گونه نرم و پیوسته دنبال می‌کنند. اقدام‌هایی که به وقایع هولناک گذشته مرتبط است.»
این نهاد افزوده که «برای جلوگیری از تکرار فجایعی که در اسد ۱۳۷۸ در سرزمین شمالی در امتداد جنایات هفتاد سال پیش از سوی لشکر متجاوزین جنوبی به وقوع پیوست، کارهای سامانمندی از سوی نخبگان، فرهنگیان و نهادهای اجتماعی-سیاسی تاجیکی صورت نگرفته و این فروگذاشت و سهل‌انگاری می‌تواند همچون عاملی در زمینه تکرار جنایات در نظر گرفته شود.»
ایجاد یک نهاد مستقل حقیقت‌یاب و مستندساز جهت پیگیری عدالت در سطوح ملی و بین‌المللی، ایجاد سازوکارهای دفاعی مبتنی بر ارزش‌های هویتی و قومی، و ایجاد نهادهای فرهنگی و آموزشی برای آگاه‌سازی و فعال‌سازی ظرفیت‌های مردمی و بومی در راستای دفاع از ارزش‌های قومی و هویتی را نهاد دیدبان تاجیک به عنوان کارهایی یاد کرده که به باور این نهاد می‌تواند برای حفاظت از مردم در برابر خطرات روی دست گرفته شود. دیدبان تاجیک این اقدامات را مسوولیت و الزام تاریخی خوانده است.
دیدبان تاجیک تاکید کرده که«بی‌توجهی، سکوت، بی‌تفاوتی و نادیده گرفتن وقایع گذشته و جاری در شمالی، تبعات به مراتب ویرانگری به هست و بود مادی و معنوی تاجیکان دارد و محدود و محصور به سرزمین شمالی نخواهد ماند.»
در این بیانیه آمده است«منطقه شمالی به دلیل اهمیت راهبردی و جیوپولتیکی که برای تاجیکان از منظر کسب اقتدار سیاسی یا مشارکت معنادار در قدرت سیاسی در مرکز دارد، مورد توجه و تمرکز خاص دشمنان تاجیک است و برای همین است که مسوولیت تاریخی نخبگان تاجیک در این منطقه خطیر است و یادآوری این مسوولیت حایز اهمیت زیاد است.»
منطقه شمالی واقع در حومه شمالی کابل، در سال ۱۳۷۸ خورشیدی مورد تهاجم سنگین طالبان قرار گرفت. این گروه متهم به ارتکاب جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت در این منطقه شده است. همه ساله نهادهای فرهنگی و اجتماعی تاجیک، از وقایع ماه اسد/مرداد در شمالی تحت نام اسد خونین یادبود به عمل می‌آورند و بر مستندسازی جنایات و پیگیری عاملان آن تاکید می‌نمایند. این منطقه از نظر قومی عمدتاً تاجیک‌نشین است.
