محمد نبی عمری، معاون اول وزارت امور داخله حکومت خودخوانده طالبان، از تقرر صلاح‌الدین ایوبی فرمانده ازبیک‌تبار این گروه به عنوان والی لوگر خبر داده است.
صلاح‌الدین ایوبی، از«اعتماد»رهبری طالبان بخاطر تقررش در سمت ولایت لوگر، قدردانی کرده است.
صلاح‌الدین ایوبی از فرماندهان جنجالی، پرمدعا اما تحقیر شده و محدود شده طالبان به شمار می‌رود.
از او که پس از فرار اشرف غنی پیش از سایر طالبان وارد ارگ ریاست جمهوری شد، به عنوان فاتح ارگ نیز یاد می‌شود. اما طالبان اجازه ندادند که عنوان«فاتح ارگ» برای این فرمانده ازبیک‌تبار برازندگی خود را پیدا کند. به زودی این فرمانده، از یک پست به پست دیگر و غالباً در پست‌هایی که خلاف میل و رضایت او بوده، مقرر شده است.
منابع آگاه می‌گویند که صلاح‌الدین ایوبی بیشتر شبیه یک بار دوش به طالبان شده است. رهبری طالبان از احتمال گسترش نفوذ اجتماعی او بیم دارد اما به دلیل این‌که این فرمانده در زمان جنگ به نظام جمهوریت فداکاری زیادی به طالبان کرده است، او را به صورت فزیکی حذف نمی‌کنند تا مبادا سیاست‌های نه چندان پنهان قومی این گروه آفتابی شود.
به بیان دیگر، صلاح‌الدین ایوبی از جمله چهره‌هایی است که در نظام فکری قومی طالبان و براساس راهبردهایی قومی‌ای که این گروه به حکومت داری در نظر دارد، یک عنصر بیگانه و مزاحم تلقی می‌شود و تلاش سیستم طالبانی این است که از قرار گرفتن او در یک موقعیت مهم و راهبردی در حکومت جلوگیری شود. اما در همین حال، نمی‌خواهند او را کاملا دور بیاندازند، زیرا در این صورت، شماری از چهره‌های غیرپشتون دیگر طالبان که تحت تاثیر تبلیغات دینی در صف این گروه هستند و نسبت به مسایل قومی حساس شده‌اند، حساس‌تر شده و دیوار بی‌اعتمادی میان آنان و رهبران قوم‌گرای طالبان بلند شود.
به گفته منابع آگاه، صلاح‌الدین ایوبی آدم پرمدعایی است و تصورش این بوده که با پیروزی طالبان در جنگ، در مقام و موقف بلندی در حکومت قرار گرفته و نمایندگی قومی ازبیک‌ها را به طرز شایسته در رژیم طالبان احراز خواهد کرد. چیزی شبیه آنچه مارشال دوستم در نتیجه جنگ و ایستادگی در برابر رژیم‌های قبلی بدست آورد. اما با توجه به روحیه قومی حاکم در میان طالبان و با توجه به رویه‌های به شدت سرکوبگرانه این گروه در مواجهه با مسایل قومی، جاه‌طلبی صلاح‌الدین مجالی برای تحقق نیافته و به دردسری برای او و طالبان مبدل شده است.
سابقه حضور صلاح‌الدین ایوبی در رژیم طالبان پس از برگشت این گروه به قدرت، داستان جالب توجهی است. او ابتدا به حیث رییس ستاد قول اردوی منصوری یا همان تندر، مقرر شد. سپس در سمت معاون وزارت انکشاف دهات مقرر شد. برای مدتی گفته شد که او از گزینشش در یک سمت غیرنظامی به شدت ناراض است و از طالبان فاصله گرفته است. او باری به دلیل افزایش نارضایتی‌هایش با طالبان در جوزجان درگیر شد. درگیری‌ای که به صدور دستور بازداشت او انجامید. منابع گفتند که ملافاضل، معاون وزیر دفاع و فرمانده طالبان در شمال افغانستان، شخصاً برای دستگیری او به فاریاب رفت، اما در این مأموریت ناکام ماند.
پس از یک مرحله تنش و درگیری، گزارش شد که صلاح‌الدین به حیث فرمانده پولیس ولایت زابل تعیین شده است. سپس گفته شد که این سمت را نپذیرفته و یا هم چون از گماشته شدن در این سمت ناراض بوده، از ارزگان دوباره به جوزجان رفته و خانه‌نشینی را ترجیح داده است.
گزارش‌هایی هم در مورد ارتباط او با داعش نشر شده و گفته شده که این گزارش‌ها را رهبری طالبان دلیلی به بی‌اعتمادی خود نسبت به او عنوان کرده‌اند.پ
حالا تازه که از تقرر او به حیث والی لوگر سخن گفته شده، یک بار دیگر او را به کانون توجه رسانه‌ها قرار داده است. محور اصلی بحث‌هایی که هر بار تقرر این فرمانده به یک مقام بر می‌انگیزد، مسایل قومی است. در هر بار تقرری صلاح‌الدین یک بار مروری صورت می‌گیرد به رفتارهای قومی طالبان و سرنوشت طالبان غیرپشتون در ساختار طالبان.
گزارش‌های متعددی در چهار سال اخیر نشر شده مبنی بر این‌که طالبان پس از رسیدن به قدرت، تحت عناوین تصفیه صفوف، بسیاری از فرماندهان غیرپشتون خود را که در دوره جنگ از آنان همچون ابزاری در جهت ضربه زدن به اهداف دولتی و مردمی استفاده کردند، از ساختار خود دور کرده‌اند.
ولایت لوگر، یکی از ولایت‌های درجه سوم در ساختار اداری افغانستان به شمار می‌رود. والیان لوگر در گذشته نیز از میان اشخاصی برگزیده شده که نگاه درجه دوم و سوم به آنان وجود داشته است. این ولایت از نظر امکانات دچار چالش‌ها ومحدودیت‌های بوده است.
دور نگهداشتن فرماندهان غیرپشتون طالبان از محیط و زادگاه شان، یکی از راهبردهای اصلی طالبان به شمار می‌رود. راهبردی که تحت عناوین تمثیل مشارکت ملی و وحدت ملی توجیه می‌شود اما ناظران می‌گویند که هدف اصلی آن کنترول و نظارت شدید قومی بر حکومت از جانب حاکمان پشتون و دور نگهداشتن غیرپشتون‌ها از ساختارهای تعیین کننده در سطح ملی و محلی است.
نویسنده: بهرام بهین
