خبرگزاری پورانا نوشته‌های برتر پیرامون مسائل مهم سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و…را از صفحات اجتماعی گزینش و در بخش «نظرها» به نشر می‌رساند. مسوولیت نوشته‌ها بدوش نویسندگان است.
………………………………………………………………
کندز، قندز یا قندوز؟
============
نوشتن نام استان کندز یا قندز به شکل نادرستِ “قندوز” این روزها جدا از عامه‌ی مردم در میان قلم‌‌به‌دستان و حتا رسانه‌های معتبر در حال رواج‌یابی است که این شکلِ نوشتن با توجه به ریشه‌ی نام‌واژه‌ی کندز/قندز و پیشینه‌ی کاربرد آن در درازنای تاریخ، اساس و مبنای درستی ندارد. آن‌گونه که مدت‌ها پیش با استناد به بیشتر از پنج منبع معتبر تاریخی نوشته و از همین دریچه به نشر سپرده‌ام، شکل امروزی و در واقع درست نام‌واژه، کندز و یاهم قندز است. به این معنا که کندز شکل اختصاری واژه‌ی اصلی کهن‌دز/کهن‌دژ و قندز شکل اختصاری معرب نام‌واژه (قهن‌دز) است. کاربرد کندز/قندز به گونه‌ی قندوز که در زبان گفتاری (عامیانه) شماری از ساکنان شمال کشور رایج است، جدا از آن‌که مبنایی از دید تاریخی ندارد، ریشه و اصالت نام‌واژه را به کلی تغییر داده، پژوهش تاریخی در زمینه را مخدوش ساخته و آن را از ریشه‌های اصلی بریده و به چیزی پیوند می‌زند که هیچ ربطی به آن ندارد. به این معنا که قندوز برعکس کندز/قندز که در اشاره به قلعه‌ی بزرگ کهن‌دژ/کهن‌دز که اکنون خرابه‌های آن موجود است و حکایت از تاریخ و ابهت تاریخی کندز دارد، صورت تحریف شده‌ی واژه‌ی قندس (محتملن نام‌واژه‌ی عربی) در زبان ترکی است که معنای سگ آبی را دارد. به عبارتی دیگر، قندوز صورت عامیانه، ترکی‌شده و تحریف شده‌ی واژه قندس است که در عربی به نوعی جانور آب‌زی که از پوست آن آدم‌ها استفاده می‌کنند، اطلاق می‌گردد و هیچ ربطی به قلاع معروف (دژ کهن/کهن دژی) که تاریخ‌نگاران از آن در قلمرو کنونی کندز یاد نموده اند، ندارد. به این تحریف، شماری از فرهنگ‌واژه‌های ترکی اشاره نموده‌اند.
نگاره: یک نمونه از قندوز یا سگ آبی که در زبان عربی قندس و در زبان ترکی به تحریف قندوز/قون‌دوز/کون‌دوز نامیده می‌شود.
…………………………………………………
نویسنده: ذبیح‌الله ساعی، استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ
برگرفته شده از: صفحه فیسبوک ذبیح‌الله ساعی
