خبرگزاری پورانا نوشته‌های برتر پیرامون مسائل مهم سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و…را از صفحات اجتماعی گزینش و در بخش «نظرها» به نشر می‌رساند. مسوولیت نوشته‌ها بدوش نویسندگان است.
………………………………………………………………
منظور از “بازگشت به خویشتن” در عصر کوشانی چیست؟
==================
وقتی دیروز از آغاز روند بازگشت به خویشتن یا به عبارت واضح‌تر تلاش برای دوباره‌‌زنده‌سازی فر و فرهنگ نیاکانی در عصر کوشانیان به‌ویژه دوره‌ی کنیشکا و هوویشکا نوشتم، شماری فکر کرده‌اند که گویا این نوعی برداشت یاهم به اصطلاح آب و لعاب‌دادن‌های شخص من به دوره‌ی کوشانی است. حال آن‌که برای تثبیت این سخن دلایل و مدارک فراوانی وجود دارد که از آن جمله یکی هم کتیبه‌ی رباطک است.
یونانی‌ها پس از سلطه‌یابی بر سرزمین‌های نیاکانی ما زبان، فرهنگ و تقویم یونانی را جاگزین زبان، فرهنگ و تقویم بومی آریایی ساختند. کوشانی‌ها اما ضمن پایان دادن به سلطه‌ی یونانی بر باختر و حوالی آن، زبان، فرهنگ و تقویم بومی را دوباره احیا کردند که ذکر آن در کتیبه‌ی معروف رباطک از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین کتیبه‌های برجای مانده از عصر کوشانی، آمده است. این کتیبه که ۹۰ سانتی‌متر طول، ۶۰ سانتی‌متر عرض و ۴۰ سانتی‌متر ضخامت دارد، در روستایی به نام رباطک (روستایی در شمال غرب استان بغلان- شمال شرق افغانستان کنونی) به‌گونه‌ی تصادفی در سال ۱۳۷۲ خورشیدی (۱۹۹۳ میلادی) کشف شد. کتیبه‌ی رباطک در بیست و سه سطر و به زبان آری/آریائو (آریایی) در نخستین سال پادشاهی کنیشکای بزرگ (سده‌ی اول میلادی/حدود دوهزار سال پیش از امروز) نگارش یافته و در آن کنیشکا ضمن تعیین زمان تخت‌نشینی خویش به‌عنوان آغاز تاریخ آریایی، از رسمیت‌یابی زبان آری/آریایی که امروزه بیش‌ترینه در مجامع اکادمیک آن را با نام زبان باختری می‌شناسند، سخن گفته است. در سطر نخست تا سطر سوم این کتیبه چنین می‌خوانیم:
۱: …از رستگار بزرگ، کنیشکای کوشان، آن آزادگر، نیکوکار، دادگر، خودمختار، خداوندگار،
۲: شایسته‌ی پرستش، او که فر شاهی را از نانا [ننه] و سایر ایزدگان گرفته‌است، سال نخست تقویم جدید را
۳: همان‌گونه که میل ایزدان بود، به راه انداخت. او زبان آری/آریائو را جاگزین زبان یونانی کرد.
…………………………………….
نویسنده: ذبیح‌الله ساعی، استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ
برگرفته شده از: صفحه فیسبوک ذبیح‌الله ساعی
