طالبان در واکنش به اظهارات وزیر دفاع روسیه مبنی بر موجودیت بیش از ۲۰ گروه افراطی در افغانستان، گفت که این گروه‌ها در زمان حضور امریکا به دلیل اهداف استخباراتی ایجاد شده بودند.
حمدالله فطرت، معاون سخنگوی طالبان در بیانیه‌ای مدعی شد که در حال حاضر هیچ گروه «خودسر»در افغانستان وجود ندارد. او گفته که اداره طالبان نگرانی‌ها درباره حضور گروه‌های افراطی را بی‌جا می‌داند.
وی افزوده که در افغانستان هیچ گروه خودسر وجود ندارد و افغانستان برای هیچ کسی خطر نیست.
معاون سخنگو طالبان در ادامه نوشته است «مفکوره موجودیت بیست گروه در افغانستان در زمان اشغال امریکایی ایجاده شده بود که هدف استخباراتی داشت. هیچ‌کس تشویش خطر از افغانستان را نداشته باشد.»
آندری بلوسوف، وزیر دفاع روسیه در نشست شورای وزیران دفاع کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی هشدار داد که گروه‌های افراطی متعددی در افغانستان حضور دارند. او به طور مشخص گفت که بیش از ۲۰ گروه افراطی بیش از ۱۵ هزار نیرو در افغانستان حضور دارند.
وی موجودیت گروه‌های افراطی در افغانستان را تهدید تروریستی اصلی برای آسیای میانه خواند و خطاب به همتایان خود تاکید کرد که احتمال نفوذ گروه‌های افراطی از افغانستان به کشورهای هم‌مرز و فراتر از آن وجود دارد.
اظهارات وزیر دفاع روسیه با توجه به تلاش‌های دو طرفه دیپلماتیک طالبان و مسکو برای نزدیکی روابط دوجانبه، سوال برانگیز است. آگاهان امور به این باوراند که در روسیه دو دیدگاه در مورد طالبان و حمایت این گروه از گروه‌های تروریستی وجود دارد. دستگاه دیپلماسی روسیه به ویژه شخص ضمیر کابلوف نماینده ویژه روسیه برای افغانستان طرفدار نزدیکی روابط میان طالبان و روسیه هستند و در این جهت کار می‌کنند.
به اعتقاد آگاهان، در نهادهای امنیتی روسیه، به ویژه وزارت دفاع و شورای امنیت این کشور، دیدگاه بدبینانه نسبت به طالبان وجود دارد. نظامیان روسیه، هنوز هم طالبان را برغم تلاشها برای بیرون کردن نام این گروه از فهرست گروه‌های تروریستی، یک گروه تروریستی می‌دانند که پیوندهای عمیق و ناگسستنی با گروه‌های افراطی و تروریستی در افغانستان و منطقه دارند و می‌توانند بالقوه برای امنیت روسیه و کشورهای متحد روسیه در آسیای مرکزی تهدید باشند.
اما واکنش معاون سخنگوی طالبان در باره اظهارات وزیر دفاع روسیه«معناردار» است. با دقت در واکنش طالبان می‌توان به سادگی دریافت که این گروه وجود گروه‌های تروریستی و افراطی را رد نمی‌کند و با اضافه کردن پسوند«خودسر» به نام گروه‌های افراطی واقعیت وجودی آنان را به نحوی می‌پوشاند. در واقع طالبان می‌گویند که گروه‌های افراطی خودسر وجود ندارند. معنای دیگر این سخن این است که گروه‌های افراطی وجود دارند اما خودسر نیستند و تحت اداره و کنترول طالبان قرار دارند. طالبان می‌گویند که ما بر گروه‌های افراطی‌ای که روسیه نگران آنان است اداره و کنترول داریم و بنابراین لازم نیست که روسیه نگران حضور آنان باشد. زیرا به زعم طالبان، این گروه‌ها بدون اذن طالبان نمی‌توانند برای دیگران خطر ایجاد کنند.
جالب است که امروز برخی از رسانه‌ها به نقل از یک مقام امنیتی طالبان در فرماندهی امنیه کابل به نام سعیدالله سعید، گزارش دادند که گفته بدون اجازه رهبر طالبان هیچ گونه«عملیات جهادی» در بیرون از کشور مجاز نیست. شاید این اظهارات نیز مرتبط به درک نگرانی‌هایی است که طالبان از جانب کشورهای آسیای میانه دارند.
واقعیت این است که حضور و فعالیت گروه‌های مختلف تروریستی در افغانستان به شمول القاعده و داعش و گروه‌های دیگری که به امنیت کشورهای آسیای مرکزی خطرناک هستند، انکارناپذیر است. طالبان بارها حضور داعش و القاعده و سایر گروه‌های تروریستی را انکار کرده اما در همزمان از فعالیت این گروه‌ها گزارش شده و داعش مثلا مسوولیت حملات زیادی را بر طالبان به عهده گرفته است و خود طالبان نیز مسوولیت برخی از حملات را به دوش داعش گذاشته اند.

طالبان در واقع به روسیه می‌گویند که به ما در کنترول گروه‌های افراطی اعتماد کنید. اما سوال این است که آیا روسیه به طالبان در این زمینه اعتماد می‌کند؟ یا به عبارت دیگر، آیا طالبان آنگونه که مدعی می‌شوند، توان کنترول گروه‌های تروریستی همکار و هم عقیده خود را دارند؟ پاسخ این پرسش‌ها نمی‌تواند مثبت باشد. یک دیدگاه روشن و مورد توافق میان تحلیلگران این است که طالبان نه اراده سرکوب گروه‌های هراس‌افگن را دارند و نه توان آن را. بلکه به اعتقاد بسیاری از ناظران طالبان از موجودیت گروه‌های تروریستی در کشور استفاده ابزاری نموده و در چانه زنی با کشورهای منطقه امتیازگیری می‌کنند. خیلی از کشورهای استدلال شان در توجیه تعامل با طالبان این است که ما طالبان را حمایت میکنیم تا این گروه مثلا با داعش مبارزه کند. این نوعی امیتازگیری از کشورهای منطقه است. یا در واقع فروش تروریزم به کشورهایی که از آن می‌ترسند.
واقعیت دیگر این است که طالبان خود یک گروه خودسر اند. در مقایس منطقه‌ای و جهانی طالبان گروهی است که به هیچ اصول و قاعده بین‌المللی و منطقه‌ای پایبندی ندارد و کاملا خودسرانه عمل می‌کند. سوال این است که یک گروه خودسر چگونه مانع خودسری گروه‌های دیگر می‌شود؟ چه چیزی می‌تواند طالبان را از تعریف یک گروه خودسر بیرون می‌کند؟ این گروه برپایه چه اصولی عمل می‌کند که آن اصول به معنای نفی کننده مفهوم خودسری در نسبت به طالبان باشد؟
اما در کنار انتقاد از طالبان، مواضع مبهم و متزلزل کشورهای منطقه به ویژه کشورهای قدرتمندی نظیر روسیه و چین و ایران و هند نیز قابل انتقاد است. این کشورها بر اساس اصول ثبات و شناخته شده با طالبان رفتار نمی‌کنند. همه این کشورها در عین تعامل با طالبان گاه گاهی این گروه را خطرناک و چتر حمایتی گروه‌های تروریستی می‌خوانند. اظهارات اخیر وزیر دفاع روسیه نیز همین معنا را افاده می‌کند. او به دلیل رعایت نزاکت‌های دپیلماتیک نمی‌گوید که طالبان چتر حمایتی گروه‌های تروریستی در افغانستان هستند اما می‌گوید که در افغانستان تحت کنترول طالبان بیش از بیست گروه تروریستی فعال هستند و بیش از پانزده هزار نیروی مسلح دارند. این به نحوی متهم سازی غیرمستقیم طالبان است. طالبانی که مدعی حاکمیت مطلق به کل سرزمین هستند و می‌گویند که هیچ گروهی در هیچ جای افغانستان از کنترول و اداره این گروه بیرون نیست. این بازی‌های دوگانه و لفاظی تا کجا و تا به کی؟!
نویسنده: بهرام بهین