حکمت شمیم سخنگوی والی طالبان در پروان روز گذشته در خبرنامه‌ای از دیدار محمد ادریس انوری والی این ولایت با عبدالباری عمر رییس عمومی شرکت برق در کابل خبر داد.
براساس این خبرنامه، والی طالبان در پروان با رییس عمومی شرکت برق/برشنا، در مورد ساختن«سب‌استیشن» برق در شهرک باریک‌آب بگرام صحبت کرده است.
ادریس انوری در این دیدار، از رییس عمومی شرکت برق خواسته است که در راستای توسعه شبکه برق، یک سب‌استیشن برق در شهرک باریک‌آب بسازد. رییس شرکت برق هم وعده کرده که در جهت تامین برق شهرک باریک‌آب اقدامات عاجل روی دست گرفته خواهد شد. وی گفته که ایجاد سب‌استیشن برق در شهرک باریک‌آب در برنامه کاری ریاست برق است.
خبرنامه می‌افزاید که پروژه ایجاد سب‌استیشن برق در شهرک باریک‌آب نه تنها برای این شهرک برق را تامین می‌کند بلکه مناطق دیگری را نیز از نعمت برق برخوردار خواهد ساخت.
ظاهراً و از نگاه بیرونی، این خبر اهمیت چندانی ندارد و یکی از خبرهای عادی و روزمره است. اینکه والی یک ولایت با یک مقام حکومتی دیگر در باره پروژه‌های عمرانی بحث کند و خواسته‌هایی را مطرح کند.
اما کسانی که به مسایل پروان و تحولات گذشته و امروز این ولایت علاقمندی داشته باشند و از آن آگاه باشند، این خبر حاوی نکات دیگری است که اشاره به یک روند و فرآیند دارد.
شهرک باریک‌آب که اکنون والی طالبان در پروان در صدد تامین برق برای آن است، یک شهرک جنجالی در یک زمین جنجالی است. باریک‌آب، یک دشت نسبتاً بزرگ در شهرستان بگرام ولایت پروان، متصل به پایگاه نظامی/میدان هوایی بگرام و هم‌مرز با ولایت کابل است.
این منطقه به دلیل نزدیکی به پایگاه نظامی بگرام و اتصال به کابل، از اهمیت جیوپولتیک زیادی برخوردار است. یک تعداد از پشتون‌های جنوبی(ناقلین) در گذشته در بخش‌هایی از منطقه باریک‌آب جابجا شده‌اند و طبق برنامه‌ای که حاکمیت‌های پشتونی داشته‌اند، در نظر بوده که باید تعداد زیادی از پشتون‌ها در باریک‌آب جابجا شوند. اگر توصیه‌های«سقاو دوم» را در نظر بگیریم، طبق آن، جابجایی پشتون‌ها در باریک آب در واقع ایجاد کمربند امنیتی در اطراف کابل است. در کتاب سقاو دوم که تهدیدهای موجود به دوام حاکمیت پشتون‌ها در کابل فهرست شده، توصیه شده که برای جلوگیری از حمله تاجیکان(مردمان پروان، کاپیسا و پنجشیر) به کابل به منظور اسقاط حکومت پشتون‌ها، باید در مناطق فاصل میان کابل و پروان و کاپیسا نفوس پشتون جابجا شود.
در راستای جابجایی پشتون‌ها در باریک‌آب، حکومت‌های کرزی و غنی نیز تلاش کردند اما در آن زمان چون در آن زمان حاکمیت محلی در پروان و کاپیسا بدست تاجیکان بود و آزادی مطبوعات و جامعه مدنی وجود داشت، این برنامه چند بار با سروصدا و ممانعت همراه شد. اما اکنون والی طالبان در پروان خود یکی از ناقلین است. ادریس انوری از پشتون‌های ناقل در شکردره کابل است که گفته می‌شود در زمان نادر شاه به این منطقه منتقل شدند.
منابع آگاه در ولایت پروان می‌گویند که ادریس نوری نه تنها والی پروان بلکه در ولایت‌های همجوار پروان نیز نفوذ و صلاحیت دارد و به نحوی والیان کاپیسا و پنجشیر نیز به او گزارش‌ده هستند. حتا زمانی که ادریس انوری معاون والی پروان بود، صلاحیت‌های بیشتر از والی داشت و رفتار کاملا زورگویانه در برابر والی و سایر مقام‌های محلی این گروه از خود بروز می‌داد. به گفته منابع، ادریس انوری با مقام‌های بلند پایه طالبان روابط خوبی دارد و از حمایت کامل آنان در پیشبرد برنامه‌ها برخوردار است.
با توجه به نکات فوق، می‌توان گفت که تلاش والی طالبان در پروان برای تامین برق شهرک باریک‌آب، در حالی که بسیاری از مناطق دیگر نیز در پروان برق ندارند، به چه معنا است.
چند روز پیش سخنگوی والی پروان خبری را از یک نشست مقام‌های طالبان در این ولایت نشر کرد که در آن تاکید خاصی بر رسیدگی به مشکلات کوچی‌ها در این ولایت شده بود. این نکته نیز با موضوع شهرک باریک‌آب در یک ردیف قرار می‌گیرند و اشاره به رفتارها معنادار قومی در این ولایت دارد.
می‌توان گفت که والی پروان و دار و دسته او در تبانی با مقام‌های مرکزی طالبان، در صدد تقویت حضور پشتون‌ها در این ولایت هستند. آنان می‌خواهند که شهرک باریک‌آب را از نظر آب و برق تامین کنند تا بتوانند پشتون‌های بیشتری را در آنجا مستقر بسازند.
خبرگزاری پورانا چند روز پیش گزارشی را در مورد ترکیب قومی مقام‌های محلی طالبان در پروان نشر کرد که در آن آمده بود که از ۲۴ مقام‌های محلی این گروه در پروان ۲۲ نفر پشتون هستند. هیچگاهی حاکمیت محلی پروان تا این حد در انحصار یک قوم و یک گروه نبوده است.

از سوی دیگر، اگر تلاش والی پروان در راستای تامین برق شهرک باریک‌آب را با اظهارات اخیر عبدالله خنجانی رییس کمیته سیاسی جبهه مقاومت کنار هم قرار دهیم، می‌تواند بیشتر جنبه‌های قومی ماجرا را روشن کند. دیدیم که خیلی از پشتون‌ها با اظهارات آقای خنجانی که گفت پایگاه بگرام در حوزه جغرافیایی و امنیتی تاجیکان واقع شده، واکنش تند و خشم‌گینانه نشان دادند. پاسخ غیرگفتاری پشتون‌ها به همچو ادعاها این می‌تواند باشد که در مناطق مورد ادعا تعداد نفوس پشتون‌ها را بیشتر بسازند.
پروان یک ولایت عمدتاً تاجیک‌نشین و پر جمعیت است که مردم آن با مشکلات زیادی مواجه هستند اما در نشست‌های ولایتی کابینه محلی طالبان همیشه تاکید خاصی به حل مشکلات یک قوم خاص در این ولایت صورت می‌گیرد. باریک‌آب نیز یک مساله نزاع‌برانگیز در پروان است.
نویسنده: بهرام بهین